Σεπτέμβριος, ο πρώτος μήνας του Φθινοπώρου. Ο μήνας της σιωπηρής αποταμίευσης της φύσης. Ο καιρός που οι άνθρωποι της γης συλλέγουν τους σπόρους για την επόμενη χρονιά. Αυτοί οι σπόροι θα περιμένουν υπομονετικά, να κάνουν το πέρασμά τους οι εποχές, να αποχαιρετήσει η Περσεφόνη τα σκοτεινά παλάτια του Άδη και μαζί της κι αυτοί να πετάξουν τα τρυφερά βλαστάρια τους μόλις γυρίσει η άνοιξη.
Μα δεν υπάρχουν πια σπόροι... Φυτεύουμε υβρίδια, εισαγόμενα και πολλά υποσχόμενα... για καλή σοδειά που όμως η γεύση, η οσμή και η διατροφική ποιότητα δεν θυμίζουν τίποτα από τις μνήμες των παιδικών μας χρόνων.
« Τι σου έχω, τι σου έχω;» μου είπε προχθές με παιδικό ενθουσιασμό ο Κώστας.
«...Σπόρους ντομάτας από την Πρέβεζα, από δικούς μας ανθρώπους που τους φυλάσσουν εδώ και 50 χρόνια. Ξέρεις, δεν υπάρχουν πια σπόροι, μόνο στα μοναστήρια...και από κάποιους μερακλήδες σαν κι αυτούς...Όλοι φυτεύουν υβρίδια από τα εργαστήρια του εξωτερικού..».
Υβρίδια; Σκέφτηκα να ψάξω την ετυμολογία της λέξης...
Υβρίδιο (Βιολ.) Οι απόγονοι μίας διασταύρωσης, στην οποία οι γονείς διαφέρουν γενετικά μεταξύ τους τουλάχιστον σε ένα γονίδιο για ένα κληρονομήσιμο χαρακτηριστικό. Ο όρος συχνά χρησιμοποιείται σε απογόνους από πολύ διαφορετικούς ως προς τα χαρακτηριστικά γονείς, όπως π.χ. για τις ποικιλίες των φυτών. Υβρίδια μεταξύ διαφορετικών ζωικών ή φυτικών ειδών, αν επιτευχθεί διασταύρωση μεταξύ τους, είναι συνήθως στείρα, όπως το μουλάρι (διασταύρωση αλόγου και γαϊδουριού). Ο όρος υβρίδιο χρησιμοποιείται και για κάθε βιολογική δομή, κύτταρο, γονίδιο, ένζυμο, DNA, που προέρχεται από δύο αντίστοιχες δομές, π.χ. δύο κύτταρα που περιέχουν διαφορετικό γενετικό υλικό."(Εγκυκλοπαίδεια "Μαλλιάρης-Παιδεία").
Έτσι λοιπόν, όλοι αυτοί οι σπόροι και τα φυτά του εμπορίου, ευνουχισμένα, στείρα.. Ο άνθρωπος φρόντισε να διακόψει, μετά από τόσους αιώνες τη φυσική τους αναπαραγωγή, τη δυνατότητά τους να διατηρούν τη ζωή εσαεί.. και να τα πουλάει για λίγα αργύρια, στέρφα και κατεργασμένα, ικανά να επιβιώσουν, μοναχά για μια χρονιά..
Μα η έκπληξή μου ήρθε λίγο αργότερα διαβάζοντας στο Petit Larousse: «Hybride: ους. αρς. και επίθ. (από το ελληνικό «ύβρις»). Λέγεται για λέξεις προερχόμενες από δύο γλώσσες, όπως bureaucratie, για φυτά, για ζώα προερχόμενα από δύο διαφορετικά είδη, όπως το μουλάρι. Τα υβρίδια είναι σπανίως γόνιμα.».
Υβρίδιο από το ύβρις και ύβρις σημαίνει: « Αυθάδης βία πηγάζουσα εξ υπερβολικής συναισθήσεως δυνάμεως ή εκ πάθους, αυθάδεια, αλαζονεία αυθάδης, προπέτεια, συχν. εν τη Οδυσσεία ως επί το πλείστον επί των μνηστήρων.» (Μέγα Λεξικόν της Ελληνικής Γλώσσης Liddell-Scott)
«Ύβρις: ετυμ. εκ του υπέρ (υπέρβασις ορίου) υπέρ - ύπρις - ύβρις. Η Τζιροπούλου - Ευσταθίου στο βιβλίο της «Ο εν τη λέξει Λόγος» εξηγεί ότι η «ύβρις» παράγεται από την πρόθεση υπέρ διότι υπερβαίνει το μέτρο: «ύβρις παρά την υπέρ πρόθεσιν γέγονεν, ύπερις και κατά συγκοπίν ύπρις και τροπή του π σε β.
Η θεά Νέμεσις η τιμωρός των υβριστών, παραγγέλλει «μηδέ υπέρ το μέτρον» και επεμβαίνει όπου διαπράττεται ύβρις, δια να αποκαταστήσει τη διαταραχθείσα ισορροπία. Ήταν η Νύχτα σύμφωνα με τη Θεογονία του Ησίοδου και τον Παυσανία, που δίχως σύντροφο αρσενικό γέννησε την Νέμεσι, για να κρατά σε ισορροπία τις ανθρώπινες υποθέσεις. Νέμεσις από το «νέμω» δίκαιη διανομή, μοιρασιά.
Σπόροι και φυτά υβρίδια, στειρωμένα από ζωή για χάρη κέρδους και ελέγχου. Στειρωμένα μυαλά που συναινούν και υπερβαίνουν το μέτρο για χάρη της βολής τους (για να είναι π.χ. το μανταρίνι και το καρπούζι χωρίς κουκούτσια). Ύβρεις ανθρώπων κατά της φύσης, της Ζωής. Και η Νέμεσις;
Κατά τον Ησίοδο όταν η Νέμεση εγκαταλείψει οριστικά τη Γη, τότε θα σημάνει το τέλος του τωρινού γένους των ανθρώπων...
Ευθαλία Καδέρογλου