Ο Νικολάι Κ. Ρέριχ γεννήθηκε τον Οκτώβριο του 1874 στην Αγία Πετρούπολη της Ρωσίας. Η οικογένειά του ήταν αρκετά ευκατάστατη και από μικρό παιδί είχε την ευκαιρία να έρθει σε επαφή με συγγραφείς, καλλιτέχνες και επιστήμονες που επισκέπτονταν τους γονείς του.
Στα δεκαέξι του χρόνια εκδήλωσε την επιθυμία να φοιτήσει στην Ακαδημία Τεχνών και να ακολουθήσει καριέρα ζωγράφου. Ο πατέρας του θεώρησε ότι κάτι τέτοιο δεν ήταν αποδεκτό για έναν σοβαρό και υπεύθυνο νέο. Η συμβιβαστική λύση βρέθηκε και το φθινόπωρο του 1893 ο Νικολάι έκανε ταυτόχρονη εγγραφή στην Ακαδημία τεχνών και στη Νομική σχολή.
Παντρεύτηκε και έκανε δύο παιδιά. Ταξίδεψε σε πολλές χώρες και άφησε την σφραγίδα του στις τέχνες, τον πολιτισμό και τη διανόηση της εποχής του. Ζωγράφισε σχεδόν 7000 έργα.
ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ:
Ο Ρέριχ ήταν μια καλλιτεχνική ιδιοφυΐα. Η μουσική τον ενθουσίαζε και προσπάθησε να εφαρμόσει τις αρχές της στη ζωγραφική. Συσχέτιζε τη μουσική με τη χρήση των χρωμάτων και τις χρωματικές αναλογίες με αυτές της αρμονίας. Ζωγράφισε πίνακες για τις μεγαλύτερες όπερες της εποχής του. Πολλά από τα έργα του έχουν θρησκευτικά θέματα, όπου απεικονίζονται άγγελοι, άγιοι και θρησκευτικοί ηγέτες όλων των μεγάλων θρησκειών. Συνήθως αυτές οι πνευματικές μορφές, είναι φύλακες ενός πολύτιμου λίθου, χαραγμένου με κάποιο σύμβολο. Αυτός ο λίθος συμβολίζει τον πνευματικό θησαυρό της ανθρωπότητας, που παρόλο που είναι κρυμμένος, είναι εμφανής σε όσους έχουν τη θέληση να τον αποκαλύψουν.
Σε μία εκτεταμένη θεματική σειρά πινάκων και σχεδίων απεικόνισε τα αρχαία μνημεία και τους ναούς της χώρας του και άλλων χωρών. Σκοπός του ήταν να αναδείξει την ομορφιά και την αξία τους, ώστε να συνειδητοποιήσουν οι άνθρωποι τη σπουδαιότητα της διατήρησής τους. Η επιδίωξη του Ωραίου ήταν ιερή για τον Ρέριχ.
Πίστευε ότι, αν και τα ανθρώπινα έργα υπόκεινται μοιραία στη φθορά του χρόνου, η σκέψη που τα δημιούργησε παραμένει σαν ένα αιώνιο ρεύμα συνειδητότητας.
Η γυναικεία φύση κατέχει εξέχουσα θέση στο έργο του. Απεικονίζει γυναικείες θεότητες σε τόνους βαθύ μπλε και μωβ και απλές γυναίκες, οι οποίες όμως έχουν μια ιδιαίτερη εσωτερική δύναμη.
Σχεδίασε σκηνικά για μπαλέτα της εποχής του και συνεργάστηκε με τα μεγαλύτερα ονόματα της τέχνης και της διανόησης.
Εκτός από ζωγράφος ο Ρέριχ ήταν και ποιητής. Η δύναμη της πένας του είναι εξίσου δυνατή με αυτή του πινέλου του. Οι στίχοι του είναι γεμάτοι σύμβολα και εσωτερικές διδασκαλίες. Το πνευματικό στοιχείο στα ποιήματά του είναι εμφανές και για τον λιγότερο σχετικό αναγνώστη.
Υπάρχει μια αναζήτηση, ένα εσωτερικό ταξίδι, η αίσθηση ενός ιερού πνευματικού χρέους απέναντι στην αιώνια Ψυχή:
Αδελφέ μου, ας εγκαταλείψουμε
αυτά που γρήγορα αλλάζουν.
Διαφορετικά δεν θα έχουμε χρόνο
να στρέψουμε τις σκέψεις μας σε αυτό
που μένει αναλλοίωτο για όλους.
Στο Αιώνιο.
Η ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΤΟΥ:
Ο Ρέριχ ήθελε να εξυψώσει την κοινωνία και να τη σώσει από την ακαδημαϊκή μετριότητα. Ονειρευόταν ένα εκπαιδευτικό σύστημα όπου θα γινόταν συγκριτική μελέτη των πολιτισμών, των τεχνών και των θρησκειών. Πίστευε στην ζεύξη μεταξύ Ανατολής και Δύσης, θρησκείας και επιστήμης, υποκειμενικού και αντικειμενικού. Το 1921 ίδρυσε στη Νέα Υόρκη το Ινστιτούτο των Ηνωμένων Τεχνών σε μια προσπάθεια να υλοποιήσει το ονειρό του. Το πρόγραμμα του Ινστιτούτου περιείχε μια αξιοσημείωτη ποικιλία αντικειμένων και οι καθηγητές ήταν από τα μεγαλύτερα ονόματα στο χώρο της τέχνης, της δημοσιογραφίας και των γλωσσών. Το εγχείρημα άνθισε αρχικά, δεν επεβίωσε όμως στη Μεγάλη Οικονομική Κρίση. Το 1949, επανιδρύθηκε ως Μουσείο Nicholas Roerich, και παραμένει μέχρι σήμερα.
Κατά τη διάρκεια της ζωής του περιηγήθηκε σε αρχαιολογικούς χώρους και επισκέφθηκε μνημεία σε όλη τη γη. Ανέπτυξε σημαντική πρωτοβουλία για την προστασία και τη διατήρησή τους. Η Συνθήκη Ρέριχ (Roerich Pact) είναι σε ισχύ ακόμα και σήμερα στις χώρες της Αμερικής.
Με τη σύζυγό του Ελένα ίδρυσαν στη Νέα Υόρκη το κίνημα της Agni Yoga, το οποίο πρέσβευε έναν ηθικό τρόπο ζωής, εμπνευσμένο από τις θρησκείες και τις φιλοσοφίες όλων των εποχών.
Μετά από ένα μακρύ εξερευνητικό ταξίδι στην Ινδία ίδρυσε στο Κούλου (1928) ένα ερευνητικό ινστιτούτο ( Urusyati Himalayan Research Institute). Οι δραστηριότητες του ινστιτούτου περιελάμβαναν βοτανολογικές, εθνολογικές, γλωσσολογικές και αρχαιολογικές έρευνες.
Ο Ρέριχ πέθανε στο Κούλου το 1947. Η σωρός του αποτεφρώθηκε και οι στάχτες σκορπίστηκαν στις πλαγιές των Ιμαλαΐων, που τόσο αγάπησε και τόσες φορές ζωγράφισε.