Ολοκληρώθηκε η ψηφιακή εκδήλωση «Η ετυμολογία και η αισθητική των ελληνικών λέξεων μας συνδέουν με το ανθρώπινο βίωμα» που οργάνωσε το StarClassio Radio στα πλαίσια της 8ης Γιορτής Πολυγλωσσίας. Η εκδήλωση αυτή αποτέλεσε ακόμα ένα Σημείο και Στιγμή της εκπομπής του StarClassic Radio «Σημεία & Στιγμές στην ελληνική γλώσσα» που από το 2011 μοιράζεται την αγάπη της ομάδας του ραδιοφώνου και ιδιαιτέρως της συντονίστριας Ζωής Μουμτζίδου για την ελληνική γλώσσα.

Στην εκδήλωση η φιλόλογος Βασιλική Φυτώκα που επιμελείται και παρουσιάζει την εκπομπή, ανοίγει τον ορίζοντα των ελληνικών λέξεων ξεκινώντας από την λέξη ΑΡΧΗ και αφήνοντάς την να μας ταξιδέψει στο ρήμα Υπάρχω, στις λέξεις Ιεραρχία, Πειθαρχία καθώς και στις Αρχές ενός ανθρώπου να καταλήξει στο γράμμα Α, στις λέξεις από Αρ και να ολοκληρώσει με την ετυμολογία του Σωκράτη για την λέξη Άνθρωπος.

Ενδεικτικά η αρχή της παρουσίασης κινήθηκε ως εξής:

«Ας ξεκινήσουμε έναν διάλογο εξετάζοντας την λέξη Αρχή  Για την καλή χρονιά που αρχίζει και γιατί «αρχή σοφίας ονομάτων επίσκεψις» όπως μας λέει ο Αντισθένης, δηλαδή αρχή της σοφίας είναι η εξέταση, η κατανόηση των λέξεων των εννοιών. 

Η αρχή ανήκει στην οικογένεια λέξεων του ρήματος άρχ-ω που προέρχεται  από το σανσκριτικό arch arc a mi = είμαι άξιος ικανός, δύναμαι.

Αρχαίες σημασίες του άρχω και άρχομαι είναι: αρχίζω κάτι, κυβερνώ, διαθέτω αξίωμα και παραμένουν ως σήμερα με ζωντανή την χρήση τους και στην ελληνική μεσαιωνική γλώσσα.

Η αρχή έχει παρόμοιες σημασίες : έναρξη, πηγή, διοίκηση, αξίωμα αλλά και κανόνας, μια σημασία που στη νέα ελληνική έχει διευρυνθεί στην χρήση ως οι αρχές μου, δηλαδή οι αξίες μου βάσει των οποίων συμπεριφέρομαι.

Είναι θεμελιακός κανόνας στη φύση, στην επιστήμη, στην τέχνη, στην πολιτική.

Η φράση του Σοφοκλή «αρχή άνδρα δείκνυσι» η εξουσία δείχνει τον άνθρωπο…

Στη μεσαιωνική ελληνική γλώσσα διατηρεί όλες τις αρχαίες σημασίες, αναφέρω μία φράση με τη σημασία της διοίκησης, του άρχοντα από το κείμενο του Σπανέα (ο Θεός ενν.) έποικε τον άνθρωπον αρχήν στον κόσμον τούτον.

Αρχή λοιπόν, είναι η δύναμη και η εκκίνηση και μας επισημαίνει η λέξη τη σχέση αυτών των δύο εννοιών στην πράξη.

Λέμε για παράδειγμα ότι η αρχή είναι το ήμισυ του παντός… Η αρχή είναι μία δύναμη που ανοίγει ένα φάσμα δυνατοτήτων.

Εμβληματική είναι η εναρκτήρια φράση στο Ευαγγέλιο του Ιωάννη: Εν Αρχή ην ο Λόγος… Ξεκινά με δύο λέξεις τον Λόγο και την Αρχή που είναι ήδη φιλοσοφικά καταξιωμένες από τους φυσικούς Έλληνες φιλοσόφους. Ο Ηράκλειτος ονομάζει Λόγο την δύναμη που συνέχει τον κόσμο και τον συνδέει με το αντικειμενικό είναι, την πηγή του. Αρχή, δηλαδή πρωταρχική αιτία της δημιουργίας ονομάζουν το Πυρ, τον Αιθέρα, τον Αριθμό, το Κενό, το Άπειρο»…..

Ακολούθησε συζήτηση όπου οι συμμετέχοντας κατέθεσαν τη δική τους σχέση με την ελληνική γλώσσα. Στη συζήτηση αυτή ήταν κοινός τόπος ότι η ελληνική γλώσσα από την ίδια της τη μορφή ακόμα και τον ήχο, αποτελεί μια γλώσσα εμπνευσμένη που συνδέει τον άνθρωπο και με το περιέχον της αλλά και με τον ίδιο. Μια γλώσσα ποιητική, αρμονική, πνευματική που καταφέρνει εδώ και χιλιάδες χρόνια να παραμένει ζωντανή παρόλες τις αλλαγές της.

Η εκδήλωση είναι καταχωρημένη στον ψηφιακό δίαυλο της 8ης Γιορτής Πολυγλωσσίας και όσοι ενδιαφέρονται για την ελληνική γλώσσα μπορούν να την ακούσουν κι εδώ

Ευχαριστούμε την Δρ Αργυρώ Μουτμζίδου και τον Δήμο Θεσσαλονίκης για την ευκαιρία που μας δόθηκε καθώς επίσης και όλο το πρόγραμμα SLYMS και τους συνδιοργανωτές των Γιορτών Πολυγλωσσίας που δίνουν αυτήν την ψηφιακή δυνατότητα επικοινωνίας.

Καλή συνέχεια σε όλα και καλή αντάμωση ξανά σε ένα επόμενο ταξίδι με τον ούριο άνεμο των ελληνικών λέξεων

Για το StarClassic Radio

Σαββίδης Δημήτρης