Έξω από τα φουτουριστικό κτίριο της δημοτικής βιβλιοθήκης της Γάνδης, που φέρει την ονομασία De Krook και είναι φτιαγμένη από γυαλί και μέταλλο, στέκεται ένα άγαλμα. Αυτό απεικονίζει τέσσερις γιγάντιες φιγούρες, ζωγραφισμένες σε έντονα χρώματα, που σκύβουν η μία προς την άλλη με τα κεφάλια τους σχεδόν να αγγίζουν, σαν να εξομολογούνται κάποιο μυστικό μόνο για λίγους.
«Και αυτό ακριβώς είναι το ζητούμενο», εξήγησε στον Guardian η Els Van Rompay, συντονίστρια υπηρεσιών και επικοινωνίας της De Krook. «Πρόκειται για κάτι περισσότερο από μια απλή βιβλιοθήκη, αν και τα βιβλία είναι ο πυρήνας της. Είναι επίσης ένας τόπος μάθησης, σύνδεσης, ανάπτυξης και συνεργασίας. Ή απλά ένας μέρος για να είσαι ο εαυτός σου. Ένας τόπος συνάντησης για το μυαλό μας».
Κοινό όραμα για βιβλιοθήκες της Ευρώπης
Η De Krook δεν αποτελεί πια την εξαίρεση στον κανόνα των βιβλιοθηκών της Ευρώπης. Όσες χτίστηκαν τα τελευταία επτά ή οκτώ χρόνια, όπως η κεντρική βιβλιοθήκη Oodi του Ελσίνκι, η Dokk1 στο Άαρχους της Δανίας και η Deichman Bjørvika στο Όσλο μοιράζονται πάνω κάτω το ίδιο όραμα να μοιάζουν με ένα σαλόνι για τις σύγχρονες πόλεις του 21ου αιώνα.
Το διάβασμα στην De Krook στη Γάνδη είναι απόλαυση
Δεν είναι τυχαίο ότι την De Krook της όμορφης βελγικής πόλης επισκέπτονται καθημερινά περισσότερα από 4.000 άτομα όλων των ηλικιών από μαθητές του δημοτικού που πηγαίνουν γραμμή για την παιδική δανειστική βιβλιοθήκη στο ισόγειο, μέχρι και συνταξιούχους που έρχονται με μεγάλη όρεξη για ένα μάθημα διαδικτύου που χρόνια ήθελαν αλλά μέχρι πρόσφατα δεν μπορούσαν να παρακολουθήσουν.
«Το λατρεύω», δήλωσε χαρακτηριστικά η Eline, 63 ετών. «Έρχομαι μια φορά την εβδομάδα, για να διαβάσω τις εφημερίδες, να δανειστώ ένα βιβλίο, να πάω σε μια ομιλία». Ο Luc, πρόσφατα συνταξιούχος και ο ίδιος, είπε ότι η τόσο μοντέρνα αρχιτεκτονική του κτιρίου που έρχεται σε αντίθεση με τη γνώση αιώνων που κουβαλά στα ράφια της τον είχε ενοχλήσει στην αρχή, τώρα όμως του αρέσει πολύ γιατί φέρνει όλους τους ανθρώπους, όσο διαφορετικοί κι αν είναι μεταξύ τους, κοντά τον έναν στον άλλον, και αυτό είναι πραγματικά υπέροχο.
«Σημείο σύνδεσης» & «πολιτιστικός καταλύτης»
Ο Baris, 20 ετών, που διάβαζε σε έναν από τους 1.000 χώρους εργασίας που διαθέτει για τις εξετάσεις του στο πανεπιστήμιο, εκτίμησε ότι ένα δροσερό μέρος, που έχει ήσυχα και φασαριόζικα σημεία για να δουλέψεις ή να αράξεις, ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε επισκέπτη της ξεχωριστά. Στην 43χρονη Έφι, πάλι, άρεσαν ιδιαιτέρως τα μαλακά κέικ και η καταπληκτική θέα στην παλιά πόλη από τον τρίτο όροφο.
Όποιος κι αν είναι ο λόγος που οι παραπάνω άνθρωποι επιλέγουν τη βελγική βιβλιοθήκη από τότε που άνοιξε τον Μάρτιο του 2017, αφού πρώτα σχεδιάστηκε από μια ομάδα Καταλανών και Βέλγων αρχιτεκτόνων, είναι προφανές ότι έχει εξελιχθεί σε ένα «σημείο σύνδεσης», ένα «ορόσημο», έναν πραγματικό «πολιτιστικός καταλύτης» για όλη τη Γάνδη και όχι μόνο.
Ένα εκατομμύριο επισκέπτες σε διάστημα μόλις 4 μηνών για την Oodi στο Ελσίνκι
Όπως περιγράφει η βρετανική εφημερίδα δίνει την αίσθηση «μιας πόλης μέσα στην πόλη», ενώ διαθέτει χώρους για διάφορες δραστηριότητες, με εξοπλισμό για τρισδιάστατες εκτυπώσεις και κοπείς με leser μέχρι ένα ραδιοφωνικό στούντιο και πολλά κέντρα συμβουλών για ποικίλα θέματα από νομικής φύσεως συστάσεις μέχρι για θέματα επιμόρφωσης ενηλίκων. Όλα αυτά, φυσικά, στην αγγλική, τη γαλλική, την αραβική και την τουρκική γλώσσα, με βασικό στόχο την εκπαίδευση των επισκεπτών της στην ολλανδική γλώσσα, καθώς οι μισοί νέοι της χώρας δεν μιλούν ολλανδικά στα σπίτια τους.
Ένα φιλόδοξο σχέδιο
Η κοινοτική συμμετοχή δεν είναι ένας κενός όρος, δήλωσε από την πλευρά του ο υπεύθυνος ενημέρωσης της De Krook, Bart Vanlerberghe, ο οποίος αποκάλυψε ότι η βιβλιοθήκη συνεργάζεται με τη δημοτική και περιφερειακή αρχή, με το πανεπιστήμιο και με το κορυφαίο εργαστήριο ψηφιακής τεχνολογίας της περιοχής για να προσφέρει στους επισκέπτες του ακριβώς αυτό που ζητούν από τις υπηρεσίες της, γνώση στα γρήγορα και επαφές με διάρκεια μέσα στο χρόνο.
Για τον σχεδιασμό και τη λειτουργία της βιβλιοθήκης στη Γάνδη, οι υπεύθυνοι συνεργάστηκαν με μια ομάδα συμβούλων από μία εκ των πρωτοπόρων βιβλιοθηκών στην Ευρώπη, την Dokk1, που άνοιξε στο Άαρχους της Δανίας το 2015. Η βιβλιοθήκη αυτή στεγάζεται επίσης σε ένα φουτουριστικό γυάλινο κτήριο, μπροστά στο λιμάνι και αποτελεί μέρος ενός συγκροτήματος πολυμέσων και εξυπηρέτησης πολιτών, ενώ διαθέτει το μεγαλύτερο αυτόματο χώρο στάθμευσης αυτοκινήτων στη βόρεια Ευρώπη.
Με περισσότερους από 1 εκατομμύριο χρήστες σε ετήσια βάση και σχεδιασμένη μετά από πολύχρονες συζητήσεις με τους κατοίκους της πόλης, η νέα αυτή βιβλιοθήκη, όπως και η De Krook, φιλοξενεί διαλέξεις, συνέδρια και συναυλίες, καθώς και όλες τις δραστηριότητες μιας βιβλιοθήκης αιχμής του 21ου αιώνα.
Μέσα στην 5όροφη Deichman Bjørvika στην προκυμαία του Όσλο
Η συνταγή της επιτυχίας
Η Dokk1 φιλοξενεί επίσης κάποια εκπληκτικά έργα τέχνης, ενώ έχει χαρακτηριστεί ως «η συνάντηση δυο εκλεκτών παραδόσεων της Δανίας, της πολιτιστικής φιλοδοξίας να ανοίξουν όλοι οι κλάδοι της γνώσης σε κάθε γενιά και κοινωνική τάξη και της αίσθησης της άρτιας λειτουργίας και του όμορφου σχεδιασμού». Αξίζει να σημειωθεί ότι πάνω από την κεντρική σκάλα της κρέμεται μια τεράστια μπρούτζινη καμπάνα που ζυγίζει 3 τόνους και είναι συνδεδεμένη με το μαιευτήριο του πανεπιστημιακού νοσοκομείου του Άαρχους, ώστε οι γονείς να μπορούν να πατήσουν ένα κουμπί για να ακουστεί ο χαρμόσυνος ήχος της που θα αναγγέλλει και την άφιξη του νέου βρέφους.
Τέλος, η Oodi («Ode») του Ελσίνκι άνοιξε 18 μήνες μετά την De Krook, στην επέτειο των 100 χρόνων από την ανεξαρτησία της Φινλανδίας τον Δεκέμβριο του 2018 και έφτασε το 1 εκατομμύριο επισκέπτες σε διάστημα μόλις 4 μηνών. Οι ιθύνοντες της εκτιμούν ότι θα φτάσει τα 10 εκατομμύρια επισκέπτες στις αρχές του φετινού χρόνου. Το κτίριο της είναι εξίσου εντυπωσιακό, καθώς η ταράτσα του έχει μετατραπεί σε κήπο που διαθέτει χώρους για μουσικές και κινηματογραφικές παραγωγές, εργαστήρια και ένα μεγάλο χώρο υποδοχής.
H Dokk1 άνοιξε στο Άαρχους της Δανίας το 2015
«Επιχειρηματίες, οικογένειες με παιδιά, φοιτητές, άστεγοι, όλοι έχουν θέση στον χώρο αυτό και προσπαθούμε να έχουμε υπηρεσίες για όλους», εξήγησε στη βρετανική εφημερίδα η διευθύντρια της βιβλιοθήκης, Anna-Maria Soininvaara. Και αποκάλυψε ότι η συνταγή της επιτυχίας της είναι «η εκτίμηση της συνεργασίας, η ακρόαση των άλλων και η αύξηση της προσωπικής κατανόησης του κάθε επισκέπτη της ξεχωριστά, αλλά και όλων μαζί.
Οι βιβλιοθήκες της νέας εποχής
Η τελευταία αυτή προσθήκη στην αυξανόμενη λίστα των «βιβλιοθηκών της νέας εποχής» στην Ευρώπη άνοιξε το 2020, στην προκυμαία του Όσλο, κοντά στην όπερα της πόλης.
Η πενταώροφη βιβλιοθήκη Deichman Bjørvika διαθέτει καφετέρια, εστιατόριο, εργαστήρια μέσων ενημέρωσης, αμφιθέατρο, στούντιο ηχογράφησης, μίνι κινηματογράφο, σαλόνια και ζώνες παιχνιδιών. «Η μεγαλύτερη βιβλιοθήκη της Νορβηγίας», δήλωσε ο τότε διευθυντής της, Knut Skansen, «είναι πραγματικά μια βιβλιοθήκη για το μέλλον».
Σχόλια σε άρθρα (0)