Listeners:
Top listeners:
StarClassic Radio Εκπέμπουμε με άξονα τη χαρά
today27 Ιανουαρίου, 2025 4 4
Στη σχέση που ανέπτυξε με τη Θεσσαλονίκη και τον ιδιαίτερο ρόλο που έπαιξε η πόλη στη ζωή του αναφέρθηκε ο καθηγητής του πανεπιστημίου Κολούμπια της Νέας Υόρκης, Μαρκ Μαζάουερ, στην ομιλία του, την οποία διάβασε στα ελληνικά, κατά την αναγόρευση του ως επίτιμου δημότη, σε ειδική εκδήλωση, στην αίθουσα του δημοτικού συμβουλίου Θεσσαλονίκης στις 24/1/2025.
Όπως είπε, επισκέφθηκε τη Θεσσαλονίκη το καλοκαίρι του 1977 και σε μια ανάμνηση που μοιάζει με όνειρο και μπορεί να ερμηνευτεί και ως οιωνός, θυμάται ένα ερειπωμένο κτίριο στην Άνω Πόλη, μέσα από το οποίο μπορούσε να διακρίνει τη θάλασσα.
Ο ίδιος παρομοίασε αυτή την συγκλονιστική θέα με όσα επρόκειτο να μάθει για τη φύση της ιστορίας. Όπως εξήγησε: «Η φύση βρίσκεται παντού γύρω μας · δεν έχει δημιουργηθεί από εμάς και δεν ενδιαφέρεται για εμάς. Αλλά η θέα είναι κάτι διαφορετικό: είναι μια σύνθεση που προϋποθέτει έναν παρατηρητή και δεν υπάρχει χωρίς αυτόν. Το ίδιο ισχύει για το παρελθόν και την ιστορία. Το παρελθόν είναι παντού γύρω μας και δεν ενδιαφέρεται για εμάς. Η ιστορία όμως είναι αυτό που βλέπουμε όταν στρέφουμε το βλέμμα μας στο παρελθόν και βρίσκουμε τη σωστή οπτική γωνία για να το παρατηρήσουμε».
«Επομένως, η Θεσσαλονίκη μου δίδαξε τι είναι η ίδια η ιστορία, πριν ακόμη το συνειδητοποιήσω», είπε.
Λίγα χρόνια αργότερα και κοντά στην ολοκλήρωση των πανεπιστημιακών του σπουδών, το καλοκαίρι του 1981, είχε την ευκαιρία να γνωρίσει καλύτερα τη Θεσσαλονίκη, να μάθει νέα ελληνικά και την ιστορία της.
«Δεν γνώριζα ακόμη καλά την Αθήνα, αλλά την ήξερα αρκετά ώστε να εκτιμήσω ότι η Θεσσαλονίκη προσέφερε πολλά πράγματα που η Αθήνα δεν διέθετε – πρωτίστως τη διαρκή αίσθηση ενός αστικού παρελθόντος που εκτεινόταν μέσα από βασίλεια και αυτοκρατορίες για πολλούς αιώνες», τόνισε.
Η πρώτη του απόπειρα να γράψει για την πόλη ήταν ένα μικρό δοκίμιο βασισμένο σε ταξιδιωτικές αφηγήσεις Ευρωπαίων επισκεπτών και, όπως είπε, στερεοτυπικός τρόπος με τον οποίο οι Βικτωριανοί ταξιδιώτες αντιλαμβάνονταν την Ανατολή, μπορεί να μας οδηγήσει στο να κατανοήσουμε τα δικά μας στερεότυπα.
«Η ευρωπαϊκή αντίληψη για το τι ήταν και τι θα μπορούσε να είναι η Θεσσαλονίκη υπήρξε επιδραστική, καθώς αποτέλεσε στόχο των Οθωμανών και αργότερα των Ελλήνων μεταρρυθμιστών: να εξευρωπαΐσουν την πόλη και να την απαλλάξουν από τα στοιχεία εκείνα του παρελθόντος που εμπόδιζαν αυτόν τον στόχο. Η ιστορία δεν είναι ποτέ απλώς ιστορία στη Θεσσαλονίκη: ήταν ανέκαθεν συνυφασμένη με τις ελπίδες των ανθρώπων για το μέλλον, είτε αυτό το μέλλον ονομαζόταν Ευρώπη, Αμερική, είτε κάτι άλλο», υπογράμμισε.
Σε ό,τι αφορά το επιδραστικό του βιβλίο του «Θεσσαλονίκη. Πόλη των φαντασμάτων, υπογράμμισε ότι η πόλη αποτελεί ιδιαίτερη πρόκληση ως αντικείμενο μελέτης.
Το κεντρικό θέμα του ήταν το πώς αναδύθηκαν τα έθνη και άρχισαν να σκέφτονται τον εαυτό τους και το παρελθόν και σύμφωνα με τον κ. Μαζάουερ, για να το κατανοήσει αυτό κάποιος θα πρέπει να προσπαθήσει, έστω και για λίγο, να ξεφύγει από τη λογική του εθνικισμού.
«Ο ιστορικός της Θεσσαλονίκης μπορεί να επιτελέσει δύο ρόλους, άκρως διαφορετικούς μεταξύ τους: ο ένας είναι εκείνος του μαχητή, ενώ ο άλλος παραπέμπει σε ρόλο θεού. Στην πρώτη περίπτωση, ο ιστορικός υπερασπίζεται την ιστορία της δικής του πλευράς. Στη δεύτερη περίπτωση, επιδιώκει να κατανοήσει τη σύγκρουση και να διεισδύσει στα συναισθήματα και τις φιλοδοξίες όλων των πλευρών. Το πρόβλημα έγκειται, φυσικά, στο ότι ο ιστορικός δεν είναι θεός και έχει τις δικές του προτιμήσεις και αδυναμίες. Επομένως, η ιστορία της πόλης είναι επίσης ένα είδος νοητικής και ηθικής πάλης για τον ιστορικό, όπως πιθανότατα είναι και για τον αναγνώστη».
Ολοκληρώνοντας την ομιλία του, δήλωσε ότι αισθάνεται πολύ τυχερός για τους ανθρώπους που γνώρισε στη Θεσσαλονίκη και τον βοήθησαν να δει τον πλήρη καλειδοσκοπικό πλούτο του παρελθόντος της πόλης και έκανε ειδική αναφορά στον αείμνηστο Γιάννη Μπουτάρη, ο οποίος «αποτέλεσε πηγή έμπνευσης τόσο για μένα, όσο και για πολλούς άλλους».
Σε συνέντευξή του στην Parallaxi έχει διατυπώσει την ιδιαίτερη οπτική που διατρέχει τα ιστορικά του βιβλία, στα οποία διασώζει πλούσιες αναφορές σε μαρτυρίες και βιώματα ανθρώπων.
“«Η ιστορία μπορεί να κινητοποιηθεί για κάθε είδους σκοπούς. Νομίζω ότι πολύ κακό γίνεται στον κόσμο λόγω έλλειψης φαντασίας. Οι πολιτικοί ηγέτες που αδιαφορούν για τις συνέπειες των πράξεών τους, ανίκανοι να μπουν στη θέση εκείνων που πλήττονται, είναι υπεύθυνοι για πολλά δεινά. Η Ιστορία δεν διδάσκει μαθήματα, αλλά μπορεί να διδάξει τη φαντασιακή συμπάθεια και να βοηθήσει κάποιον να δει πόσο πολύ διαφορετικά ήταν τα πράγματα στο παρελθόν, πόσο διαφορετικά μπορεί να φαίνονται σε διαφορετικούς ανθρώπους και ως εκ τούτου πόσο δύσκολο είναι να δει κάποιος τον εαυτό του μέσα από τα μάτια των άλλων.. ”
Ο Μαρκ Μαζάουερ σπούδασε κλασική φιλολογία και φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και διεθνείς σχέσεις στο Πανεπιστήμιο Τζονς Χόπκινς της Βαλτιμόρης, απ’ όπου αποφοίτησε το 1981 και το 1983 αντίστοιχα. Έκανε τη διδακτορική του διατριβή στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης (1988). Διετέλεσε Καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Μπίρκμπεκ του Λονδίνου, στο Πανεπιστήμιο του Σάσσεξ και στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον. Σήμερα είναι καθηγητής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης.. Από το 2002 αρθρογραφεί σε διάφορες εφημερίδες και γράφει άρθρα και σχολιασμό πάνω στις διεθνείς σχέσεις και σε κριτικές βιβλίων για τους Financial Times και τον The Independent. Είναι μέλος της επιτροπής της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ιστορικών Εκπαιδευτών (European Association of History Educators, EUROCLIO).
Στις 23 Σεπτεμβρίου 2021 πολιτογραφήθηκε τιμητικά ως Έλληνας πολίτης, καθώς «μέσω της επιστημονικής ενασχόλησής του με την σύγχρονη ελληνική ιστορία έχει συμβάλει στην ανάδειξη της ιστορικά διαμορφωμένης ταυτότητας του ελληνικού λαού και στην προβολή της χώρας, της μακράς ιστορίας της και του πολιτισμού της στο διεθνές ευρύ κοινό.
Ο Μαζάουερ έχει γράψει εκτενή έργα για την ελληνική βαλκανική και ευρωπαϊκή ιστορία.
Greece and the inter-war economic Crisis. Clarendon Press, 1991 (πρώτη έκδοση 1989), Βραβείο Ράνσιμαν Ελληνοαγγλικού συνδέσμου 1992. Η Ελλάδα και η οικονομική κρίση του μεσοπολέμου. Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης 2002.
Inside Hitler’s Greece. The Experience of Occupation 1941-44. (Yale UP, 1993) Στην Ελλάδα του Χίτλερ. Η εμπειρία της κατοχής. Εκδόσεις Αλεξάνδρεια 1994.
The dark Continent. Europe’s twentieth Century. (Knopf, 1998) ‘Σκοτεινή ήπειρος. Ο ευρωπαϊκός 20ος αιώνας. Εκδόσεις Αλεξάνδρεια 2001.
The Balkans. (Weidenfeld and Nicolson, 2000) από την σειρά βιβλίων “Universal History”, επανεκτύπωση ως The Balkans: From the End of Byzantium to the Present Day (Phoenix, 2002) Τα Βαλκάνια, Εκδόσεις Πατάκης 2002.
Salonica. City of Ghosts. Christians, Muslims and Jews 1430-1950. Λονδίνο 2004, Βραβείο Ράνσιμαν Ελληνοαγγλικού συνδέσμου 2005 (HarperCollins, 2004) Θεσσαλονίκη. Πόλη των φαντασμάτων. Εκδόσεις Αλεξάνδρεια 2006.
Hitler’s Empire. Nazi Rule in occupied Europe. Λονδίνο 2008. Η Αυτοκρατορία του Χίτλερ. Ναζιστική εξουσία στην κατοχική Ευρώπη, Εκδόσεις Αλεξάνδρεια 2009 Networks of Power in modern Greece. (C Hurst & Co Publishers Ltd, Λονδίνο 2008) No Enchanted Palace: The End of Empire and the Ideological Origins of the United Nations (Princeton University Press, Princeton and Oxford 2009) Governing the World: The History of an Idea (Penguin Group, 13 Σεπτεμβρίου 2012).
The Greek Revolution : 1821 and the Making of Modern Europe, editions Penguin / Η Ελληνική Επανάσταση 1821, εκδόσεις Αλεξάνδρεια
Πηγές: ΑΠΕ-ΜΠΕ και PARALLAXI / η φωτογραφία είναι από το βιβλιοπωλείο “Κωνσταντινίδη” και προέρχεται από άρθρο στην εφημερίδα Μακεδονία
Written by: StarClassic Team
today19 Ιανουαρίου, 2025 10 10
today17 Ιανουαρίου, 2025 12 8
Κάνοντας εγγραφή στο newsletter μας θα έχετε την δυνατότητα να ενημερώνεστε σχετικά με δράσεις, εκπομπές και άλλα νέα γύρω από το StarClassic Radio
Κάνοντας εγγραφή στο newsletter μας θα έχετε την δυνατότητα να ενημερώνεστε σχετικά με δράσεις, εκπομπές και άλλα νέα γύρω από το StarClassic Radio
Copyright StarClassic Radio
Σχόλια σε άρθρα (0)